Pas zębaty to jeden z rodzajów pasów napędowych, gdzie przenoszenie mocy jest nie tylko przez cięgno, ale też sprzężenie kształtowe. Napędy, w których występują paski napędowe zębate, charakteryzują się tym, że: napęd jest synchroniczny, wymaga niewielkiego napięcia wstępnego, posiada stałe przełożenie i <10, pracuje bez poślizgu i nie posiada zabezpieczenia przed przeciążeniem. Pasy zębate napędowe mogą pracować z max. prędkością do 50 m/s, tj. znacznie mniej niż pasy napędowe płaskie. Wraz z rozwojem automatyzacji procesów i potrzebą precyzyjnego pozycjonowania w transporcie, pasy zębate znalazły zastosowanie również jako pasy zębate transportujące. Pasy zębate napędowe produkowane są z gumy (NE) i PU w postaci bezkońcowych rękawów, w ograniczonych długościach ze względów technologicznych. W transporcie potrzebne są znacznie większe i dowolne długości, dopasowane do potrzeb. Takie możliwości dają pasy zębate z PU termoplastycznego produkowane w metrażu, w których ograniczeniem jest ich mniejsza szerokość, chociaż już obecnie niektóre typy są produkowane w znacznie większych szerokościach. Cięgna pasów zębatych wykonane są z linek stalowych o różnej konstrukcji i wytrzymałości lub z kordu aramidowego, a także kordu z włókna szklanego.
Pasy zębate napędowe z rękawa – zastosowanie
Pasy zębate napędowe znajdują zastosowanie we wszystkich urządzeniach/maszynach gdzie potrzebne jest bezpoślizgowe przeniesienie mocy/momentu obrotowego ze stałą prędkością i w których nie występują przeciążenia.
Pasy zębate możemy podzielić na:
- pasy o podziałce calowej
- pasy o podziałce metrycznej
- pasy specjalne : zębate i cięgna
Do pierwszej grupy pasów zębatych zaliczamy pasy, których wymiary podawane są w calach. Należą do nich paski zębate uzębione jednostronnie: MXL, XL, L, H, XH, XXH, a także paski dwustronnie zębate : DXL, DL, DH. Pasy te produkowane są zarówno w rękawach jak i w metrażu.
Do drugiej grupy pasów zębatych produkowanych w rękawach i metrażu, możemy zaliczyć paski zębate z podziałkami metrycznymi : T2.5 ,T5, T10, T20, AT3, AT5, AT10, AT20, a także ich wersje z kordem wzmocnionym ATL5, ATL10 i ATL20 oraz 5M, 8M, 14M o profilach HTD, STD, RTD i GTR. Niektóre z nich produkowane są jako pasy dwustronnego działania, np. pasek dwustronnie zębaty DT5 czy DT10. Pas zębaty T10 występuje też w wersji TV10, do zastosowań z podciśnieniem (vacum), to jest specjalna konstrukcja bez rowka z widocznym kordem. Pasek produkowany jest jako rękaw bezkońcowy.
Trzecią grupę stanowią pasy specjalne produkowane w metrażu z podziałkami metrycznymi:
- Paski zębate samoprowadzące TK5-K6; TK10-K6; TK10-K13, ATK5-K6; A TK10-K6; ATK10-K13 oraz ATK 10P K13 SOLID i H K13 (pas zębaty z podziałką H), produkowane z termoplastycznego PU, o określonych szerokościach i wyposażone w centralny klin prowadzący o profilu podanym w symbolu pasa.
- Pasy zębate typu Eagle z tkaniną na zębach (PAZ), o podziałkach 5M, 8M, 10M i 14M. Dzięki specjalnej konstrukcji zębów zwanej HOT(śrubowy przesunięty zarys zęba) są bardzo ciche, samoprowadzące, mają możliwość pracy dwukierunkowej i precyzyjnego pozycjonowania dla zastosowań liniowych i w napędach krokowych.
- Pas zębaty SAT10 o podziałce metrycznej 10 mm, z zębem przesuniętym, aby zagwarantować równomierny rozkład obciążenia i minimalne odkształcenia pod obciążeniem, ze zredukowanymi wibracjami, samoprowadzący. Szczególnie nadaje się do napędów liniowych i zastosowań związanych z wysoką dokładnością pozycjonowania osiowego i kątowego.
- Pasy PG 14M i PG 20M, z łukowym zarysem zęba i silnym kordem oraz tkaniną na zębach. Pasy zębate specjalne do wind, zapewniają wysoki moment obrotowy i precyzyjne zazębienie.
- Pas zębaty specjalny ATKK 10, o podziałce metrycznej 10 mm, samoprowadzący, ze zintegrowanymi profilami wzdłużnymi zapewniającymi prowadzenie na kołach i szczelność w rozwiązaniach z podciśnieniem.
- T10TP, T20TP, AT10TP – HTD 8MTP – Total Protection _specjalna konstrukcja bez rowka z widocznym kordem, całkowicie zabezpieczonym przed korozją.Pasy zębate TP zostały stworzone specjalnie do warunków korozyjnych, a w szczególności do pracy w myjniach samochodowych do podnoszenia osprzętu myjącego i drzwi.
- TT5, specjalny pasek zębaty T5 w kolorze niebieskim i białym przeznaczony do maszyn dziewiarskich obrączkowych.
Pasy płaskie z PU: F1, F2, F2.5, F3, o konstrukcji cięgna pasa zębatego, tylko bez zębów. Stosowane są jako cięgna do podnoszenia, np. w przyrządach do ćwiczeń (fitness). Typ F8,75A-TP (F9), jest pasem bardzo silnym i jego kord jest całkowicie ukryty-zabezpieczony przed korozją. Stworzony specjalnie dla przemysłu samochodowego. Typ F3 Lift bez widocznego kordu, z certyfikatem nowej Dyrektywy Dźwigowej 2014/33EU.
Pasy zębate transportujące - zastosowanie
Pasy zębate transportujące wyprodukowane z metrażu łączy się metodą zgrzewania palcowego (V) lub na specjalne złączki mechaniczne. Pasy takie mają ograniczenia związane z prędkością liniową, która nie może być większa niż 2 m/s. Również obciążenie tych pasów jest znacznie mniejsze niż pasów produkowanych z rękawa bez łączenia.
W przypadku, gdy potrzebujemy do transportu lub napędu pas zębaty do większych obciążeń i/lub większych prędkości niż 2 m/s, potrzebny jest pas z rękawa. Dla wielu typów i podziałek istnieje możliwość wyprodukowania takich pasów wytłaczanych z PU z nawiniętym i wstępnie napiętym kordem. Takie pasy zębate noszą dodatkowy opis FLEX.
Ze względów technologicznych występuje ograniczenie długości, od 800 mm do 24 000 mm.
Typowe zastosowania pasów zębatych transportujących, to : drzwi automatyczne, windy, zautomatyzowane urządzenia manipulacyjne, prowadnice liniowe, logistyka, przemysł sitodruku, przemysł szklarski, przemysł marmurowy i kamieniarski, robotyka, przemysł papierniczy, przemysł chemiczny i farmaceutyczny, maszyny pakujące, maszyny tytoniowe, maszyny włókiennicze, systemy pozycjonowania, urządzenia do sortowania poczty, maszyny stolarskie, maszyny do cięcia ceramiki, maszyny do cięcia szkła.